Đó là năm 1973, khi Bộ Tư pháp Mỹ đệ đơn kiện dân sự đối với Trump và cha ông, Fred Trump. Đơn khiếu nại cáo buộc cha con Trump và công ty của họ, quản lý khoảng 14.000 căn hộ ở Queens, Brooklyn và Staten Island, đã vi phạm Đạo luật Nhà ở Công bằng khi cố tình từ chối đơn đăng ký thuê nhà của những người da màu.

Đáp lại, gia đình Trump đã kiện Bộ Tư pháp đòi bồi thường 100 triệu USD với cáo buộc phỉ báng. Hai năm sau, hai bên thống nhất dàn xếp sự việc, đồng ý với một thỏa thuận mà theo đó công ty nhà Trump hàng tuần phải nộp danh sách các căn hộ còn trống cho Liên đoàn Đô thị New York. Trump sau đó tự hào khoe rằng ông đã "thực hiện một cuộc thương lượng mà không cần thừa nhận tội lỗi".

Cuộc đối đầu với Bộ Tư pháp năm đó đã giúp Trump có những bài học quan trọng mà ông đã mang theo trong suốt 5 thập kỷ qua để đối phó trước hàng loạt vụ kiện tụng, đặc biệt liên quan đến vấn đề thuế, hai cuộc luận tội và giờ đây là số cuộc điều tra pháp lý nhiều hơn bất kỳ cựu tổng thống Mỹ nào từng đối mặt.

Tại Georgia, công tố viên hạt Fulton Fani Willis đang xem xét cách Trump gây áp lực với các quan chức bầu cử bang để tìm cách xoay chuyển cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 theo hướng có lợi cho ông.

Một ủy ban điều tra của Hạ viện và Bộ Tư pháp đều đang xem xét vai trò của ông trong vụ bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021.

Các công tố viên liên bang cũng đang tích cực điều tra hình sự về cách thức và lý do Trump đưa hàng nghìn hồ sơ, tài liệu chính phủ, trong đó có cả các bí mật quốc gia, đến tư dinh tại Mar-a-Lago và tại sao ông nhiều lần từ chối yêu cầu trả lại chúng.

Hồi tháng 9, Tổng chưởng lý New York Letitia James tiếp tục làm phức tạp thêm các vấn đề pháp lý của Trump khi thông báo bang đang kiện ông cùng ba người, cũng như tập đoàn Trump Organization và một số quản lý cấp cao tại công ty với cáo buộc gian lận kinh doanh.

Theo Jennifer Taub, giáo sư tại Trường Luật Đại học Western New England, với tất cả các vụ kiện đang diễn ra, Trump đều sử dụng "bí kíp" mà ông đã học được cách đây nhiều năm nhằm tránh trách nhiệm pháp lý, trong khi vẫn thực hiện được mọi công việc làm ăn của mình.

"Phủ nhận mọi thứ, đánh lạc hướng, trì hoãn trước áp lực tòa án và không đưa ra bất cứ thứ gì bằng giấy trắng mực đen, đó chính là cách Trump làm", giáo sư Taub nói thêm.

Phủ nhận

Vào ngày các nhân viên Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) lục soát khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida và tìm thấy hàng chục tài liệu có dấu "tuyệt mật" lẫn lộn với các tài liệu cá nhân, ông Trump lập tức phủ nhận việc không tuân thủ yêu cầu trả lại hồ sơ trong nhiều tháng.

"Sau khi tôi đã làm việc và hợp tác với các cơ quan liên quan của chính phủ, cuộc khám xét không báo trước tại nhà tôi là không cần thiết và không thích hợp", ông nói vào ngày 8/8. 4 ngày sau, Trump viết trên tài khoản mạng xã hội của mình: "Họ có thể lấy chúng bất cứ lúc nào họ muốn, từ rất lâu rồi. Tất cả những gì họ cần làm là hỏi".

Cơ quan Lưu trữ Quốc gia sau đó cung cấp bằng chứng cho thấy quan chức chính phủ đã có hơn một năm trao đổi với luật sư của Trump về việc hoàn trả những tài liệu chính phủ được lưu giữ ở Florida.

Dù vậy, Trump vẫn tiếp tục đi theo một khuôn mẫu lâu nay là phản ứng lại những cáo buộc bằng một lời phủ nhận, ngay cả khi ông nhận thức được rằng sau này, rất có thể sẽ xuất hiện bằng chứng cho thấy ông nói dối.

Một ví dụ điển hình cho chiến lược này là từ chính nhiệm kỳ tổng thống của ông. Năm 2019, Trump bị cáo buộc gây áp lực để Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky điều tra hoạt động làm ăn của con trai cựu phó tổng thống Joe Biden, lúc bấy giờ đang chạy đua vào Nhà Trắng, là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với ông. Tuy nhiên, Trump liên tục phủ nhận việc ông cố ý sử dụng quyền lực tổng thống Mỹ để gây áp lực buộc một chính phủ nước ngoài điều tra đối thủ chính trị của mình.

Ông cũng một mực phủ nhận việc từng đề nghị Nga giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016 và gọi cuộc điều tra về những nỗ lực của Moskva nhằm can thiệp kết quả bầu cử Mỹ là "trò lừa bịp". Trump phủ nhận điều này trong nhiều năm, ngay cả sau một sự kiện vận động tranh cử vào tháng 7/2016, khi ông công khai khuyến khích tin tặc Nga tìm và làm rò rỉ email của đối thủ Hillary Clinton.

Đánh lạc hướng

Khi bị dồn vào chân tường, cách phản ứng của Trump luôn là tìm cách đánh lạc hướng, công kích các đối thủ khác nhằm phân tán chú ý khỏi những gì ông bị cáo buộc đang làm, một chiến lược thường đi đôi với những lời phủ nhận.

Năm 2016, trong chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên, Trump đã không ngần ngại chỉ trích thẩm phán liên bang xử lý vụ kiện chống lại Đại học Trump, doanh nghiệp của ông, nói rằng thẩm phán Gonzalo P. Curiel "hoàn toàn thiên vị" và "không công bằng".

Trump đang vận động tranh cử vào thời điểm đó với lời hứa xây một bức tường ở biên giới với Mexico, và trong một lần xuất hiện trên CNN, ông nói thẩm phán Curiel nên rút khỏi vụ kiện vì xung đột lợi ích, lập luận rằng "thẩm phán này có nguồn gốc Mexico còn ông lại đang xây một bức tường biên giới".Trump cuối cùng đã đồng ý với một thỏa thuận dàn xếp trị giá 25 triệu USD để giải quyết vụ kiện.

Hồi tháng 8, 4 ngày sau khi FBI lục soát khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Trump đã so sánh việc ông trữ tài liệu mật trong nhà với việc người tiền nhiệm Barack Obama thiết lập thư viện tổng thống. Ông Obama đã làm việc với Cơ quan Lưu trữ Quốc gia để bảo mật đúng cách các hồ sơ và cung cấp chúng cho thư viện tổng thống của mình ở Chicago.

Dù khác nhau hoàn toàn về bản chất, Trump vẫn dùng cáo buộc đó như một cách để đánh lạc hướng dư luận. "Vấn đề lớn hơn là họ sẽ làm gì với 33 triệu trang tài liệu, trong đó có nhiều tài liệu mật, mà tổng thống Obama đã mang đến Chicago?", Trump viết vào ngày 12/8.

Vụ Mar-a-Lago cũng cho thấy cách Trump sử dụng vị thế đặc biệt của mình, với tư cách một cựu tổng thống có tham vọng tái tranh cử, để chuyển hướng chú ý thông qua việc cáo buộc những người điều tra ông đang làm điều này vì động cơ chính trị.

"Tổng thống Donald Trump là người dẫn đầu rõ ràng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm 2024 và trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024, nếu ông ấy quyết định tranh cử", theo lá đơn mà các luật sư của Trump gửi lên tòa án ngày 31/8 nhằm yêu cầu cử một chuyên gia đặc biệt giám sát những tài liệu FBI thu giữ từ Mar-a-Lago. "Cơ quan thực thi pháp luật là tấm lá chắn bảo vệ người Mỹ. Nó không thể được sử dụng như một vũ khí cho các mục đích chính trị".

Trump cũng cố gắng làm chệch hướng chú ý của dư luận khỏi hành động của mình bằng cách nhấn mạnh tới nguy cơ bạo lực chính trị có thể nổ ra nếu ông bị buộc tội trong vụ Mar-a-Lago. Phát biểu trên một chương trình phát thanh vào ngày 15/9, Trump nói nếu ông bị buộc tội, "đất nước này sẽ gặp vấn đề, những vấn đề mà có lẽ chúng ta chưa bao giờ thấy trước đây".

Trì hoãn

Việc Trump yêu cầu thẩm phán liên bang ở Florida chỉ định một "chuyên gia đặc biệt" giám sát các tài liệu thu giữ từ Mar-a-Lago là một chiến thuật khác từ "bí kíp" của ông: Trì hoãn càng lâu càng tốt.

Theo giáo sư Taub, trì hoãn các thủ tục và quá trình điều tra là một kỹ thuật phổ biến của Trump. "Nếu bạn trì hoãn được một ngày, bạn sẽ sống sót thêm một ngày", ông nói.

Là ứng viên tổng thống vào năm 2016, Trump đã phá vỡ tiền lệ hàng thập kỷ khi từ chối công bố bản kê khai thuế. Trump tiếp tục trì hoãn công bố các khoản thu chi của mình trong hai kỳ bầu cử, nhấn mạnh rằng ông không thể thực hiện được vì hồ sơ thuế đang được Sở Thuế vụ kiểm toán. Nỗ lực của các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện nhằm có được hồ sơ thuế của Trump từ năm 2019 đã mắc kẹt tại tòa án.

Chiến thuật trì hoãn của Trump cuối cùng thường kết thúc bằng các cuộc dàn xếp. Năm 1988, Trump đồng ý trả khoản phạt 750.000 USD để giải quyết vụ kiện với Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ vì vi phạm luật chống độc quyền đối với các giao dịch cổ phiếu mà ông đã thực hiện vào năm 1986.

Năm 2015, Mạng lưới Truy quét Tội phạm Tài chính của Bộ Tài chính Mỹ đã ra án phạt dân sự 10 triệu USD đối với Trump Taj Mahal Casino Resort vì vi phạm Đạo luật Bảo mật Ngân hàng trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến 2012. Khoản dàn xếp 25 triệu USD của ông trong vụ kiện Đại học Trump cũng được đưa ra sau 6 năm kiện tụng.

Không thể hiện bằng văn bản

Trump được cho là rất ít sử dụng máy tính cá nhân hoặc viết email. Khi điều hành công việc kinh doanh, nhân viên của ông mô tả rằng ông hiếm khi viết bất cứ điều gì bằng văn bản. Michael Cohen, cựu luật sư của Trump, nói với quốc hội hồi năm 2019 rằng cựu tổng thống Mỹ đã trao đổi với ông bằng "mật mã" khi hướng dẫn ông cách nói dối quốc hội và công tố viên đặc biệt Robert Mueller về các dự án của Trump ở Nga.

Hiện tại, Trump phải cố gắng bảo vệ quyết định của mình khi giữ các tài liệu mật tại Mar-a-Lago. Danh sách các giấy tờ mà FBI thu giữ được từ khu nghỉ dưỡng có các tài liệu chứa ghi chép tay của ông trên đó. Trump nhiều lần khẳng định rằng các tài liệu ở Mar-a-Lago đều đã được giải mật. Giờ đây, việc thể hiện điều đó trước tòa phụ thuộc vào ông.

Nếu không có hồ sơ nào cho thấy Trump đã giải mật những tài liệu này, việc bào chữa có thể trở nên khó khăn hơn. Đột nhiên, thói quen tránh viết mọi thứ bằng văn bản của ông đang trở thành điểm yếu.

Trump từng nổi giận với cố vấn Nhà Trắng Don McGahn vì ghi chép trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục về cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Mueller. "Tại sao bạn lại ghi chép? Luật sư không ghi chép. Tôi chưa bao giờ có luật sư nào ghi chép cả", ông nói. McGahn trả lời rằng ông ghi lại nội dung vì ông là một "luật sư thực sự" và luật sư phải có ghi chép.

"Tôi đã có rất nhiều luật sư tuyệt vời, như Roy Cohn. Ông ấy không bao giờ ghi chép", Trump nói.

Vũ Hoàng(Theo Time)